දරුවෙක් අසනීප වුණාම අම්මා තාත්තගේ හිතට කිසිම නිදහසක් නම් නැහැ. ඒ විතරක් නෙවෙයි එක එක ලෙඩ තත්ත්වවලදී පෙන්වන්න ඕනේ මොන මොන රෝග සම්බන්ද වෛද්යවරයෙක්ටද කියලා අම්මලා හරියට දුක් වෙනවා. පවුලේ වෛද්යවරයාට පෙන්නනවද? විශේෂඥවෛද්යවරයෙක්ට පෙන්වනවද කියලා හිතුවත් අපේ රටේ විශේෂඥවෛද්යවරයෙකුට ඇපොයින්මන්ට් දාගන්න එක අපිට හිතුණ ගමන් කරන්න පුළුවන් දෙයක් නම් නෙවෙයි. අන්න ඒ නිසාත් දරුවෙක් ලෙඩ වුණු ගමන් අම්මලා කලබල වෙනාව.
වෛද්ය ක්ෂේත්රය කියන්නේ බොහමෙ පුළුල් කේෂ්ත්රයක්. එක් එක් රෝගයට විශේෂිත වූ එක් එක් වෛද්යවරු ඉන්නවා. මෙන්ම මේ කරුණු හරියටම දන්නවා නම් අපේ දරුවන්ගේ රෝග තත්ත්වවලදී අදාල වෛද්යවරයාට පෙන්වන්න අපිට පුළුවන්.
බොහෝ සෞඛ්ය ගැටලුවලදී, ඔබගේ පළමු පියවර විය යුත්තේ ළමා රෝග විශේෂඥ වෛද්යවරයාය. දරුවෙකුගේ උපතේ සිට අවුරුදු 18 දක්වා කාලය තුළ ඇතිවන සියලුම සාමාන්ය සෞඛ්ය ගැටලු සඳහා යා යුතු මූලිකම විශේෂඥ වෛද්යවරයා මොහුයි. ඔවුන්ගේ කාර්යභාරය වන්නේ උණ, සෙම්ප්රතිශ්යාව, උදර වේදනාව, එන්නත්කරණය, නිතිපතා වර්ධන පරීක්ෂාවන් සහ මූලික සමේ රෝග කළමනාකරණය කිරීමයි. ළමා රෝග විශේෂඥවරුන් දරුවන්ගේ ශාරීරික, මානසික හා චිත්තවේගීය වර්ධනය පිළිබඳ පුළුල් දැනුමක් ඇති අතර, අවශ්ය විටදී නිවැරදි විශේෂඥ වෛද්යවරයා වෙත යොමු කිරීමේ හැකියාව ඔවුන් සතුය. හදිසි නොවන, කෙටි කාලීන රෝග ලක්ෂණ ඇත්නම් හෝ නිතිපතා පරීක්ෂාවන් සඳහා සැමවිටම ළමා රෝග විශේෂඥවරයා හමුවන්න.
ළමා රෝග විශේෂඥවරයාගේ සාමාන්ය ප්රතිකාරවලින් රෝගය සුව නොවන විට, රෝග ලක්ෂණ දිගු කාලීනව පවතින විට හෝ රෝගය යම් නිශ්චිත ඉන්ද්රිය පද්ධතියකට සීමා වූ විට ඒ හා සම්බන්ධ විශේෂඥ වෛද්යවරයෙක් වෙත යාමට ඔබට හැකියි.
- ළමා හෘද රෝග විශේෂඥ (Pediatric Cardiologist) – දරුවාට හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතා (විශේෂයෙන් ක්රීඩාවලදී), නිතර හති දැමීම, සම නිල් වීම (Cyanosis), හෘද ස්පන්දනයේ අසාමාන්ය රිද්ම හෝ උපතින්ම ඇති හෘද රෝග ලක්ෂණ පවතී නම්, හෘද රෝග කල් ඇතිව හඳුනාගෙන කළමනාකරණය කිරීම සඳහා ඔබ මෙම විශේෂඥවරයා වෙත යා යුතුය.
- ළමා ස්නායු රෝග විශේෂඥ (Pediatric Neurologist) – නිතර ඇතිවන අපස්මාරය (Seizures), නිරන්තර හිසරදය, සංවර්ධන ප්රමාදයන් (ඇවිදීම ප්රමාද වීම), ඔටිසම් (ASD) හෝ අධි ක්රියාකාරීත්වය (ADHD) වැනි ස්නායු ආබාධ සම්බන්ධ ගැටලුවලදී මොළය සහ ස්නායු පද්ධතියේ ගැටලු මුල් අවධියේදී හඳුනා ගැනීමට මොවුන් උපකාරී වේ.
- ළමා ආමාශ ආන්ත්ර රෝග විශේෂඥ (Pediatric Gastroenterologist) – මාස ගණනක් පවතින නිදන්ගත පාචනය (Chronic Diarrhea), බර අඩුවීම, ආහාර අවශෝෂණය නොවීම (Malabsorption), දරුණු මලබද්ධය, හෝ ග්රහණිය ආශ්රිත රෝග (Celiac Disease) වැනි ගැටලු සඳහා නිවැරදිම ප්රතිකාර මොවුන් ලබා දෙයි.
- ළමා වකුගඩු රෝග විශේෂඥ (Pediatric Nephrologist) – මුත්රා ආසාදන (UTI) නිතර ඇතිවීම, මුත්රා පිටවීමේ අසාමාන්යතා, මුත්රා සමඟ රුධිරය පිටවීම හෝ වකුගඩු ආශ්රිත උස් රුධිර පීඩනය වැනි තත්ත්වයන් සඳහා ප්රතිකාර කිරීම අත්යවශ්ය වන්නේ මෙම ක්ෂේත්රයේදීය. වකුගඩු රෝග නිසි වේලාවට ප්රතිකාර නොකළහොත් ජීවිතයට තර්ජනයක් විය හැකිය.
- ළමා අන්තරාසර්ග රෝග විශේෂඥ (Pediatric Endocrinologist) – දියවැඩියාව (Type 1 Diabetes), අධික හෝ අඩු වර්ධනය, ලිංගික පරිණතභාවය ඉක්මනින් හෝ ප්රමාද වී ඇතිවීම හෝ තයිරොයිඩ් ගැටලු වැනි හෝමෝන සහ පරිවෘත්තීය (Metabolism) පද්ධති ආශ්රිත ගැටලු සඳහා මොවුන් සහාය වේ.
ළමා අසාත්මිකතා සහ ප්රතිශක්තිකරණ විශේෂඥ (Pediatric Allergist & Immunologist) – දරුණු ඇදුම (Severe Asthma), නිරන්තරයෙන් ඇතිවන ආසාදන හෝ ඇතැම් ආහාරවලට ඇති දරුණු ආසාත්මිකතා (Anaphylaxis) වැනි තත්ත්වයන් නිවැරදිව පාලනය කිරීම සහ ප්රතිශක්තිකරණ පද්ධතියේ ගැටලු හඳුනා ගැනීම මොවුන්ගේ කාර්යභාරයයි.
මෙම අවස්ථා වලදී සාමාන්ය වෛද්යවරයෙකු හමුවීමෙන් තොරව කෙලින්ම විශේෂඥවරයෙකු හමුවිය හෝ රෝහල් හදිසි ප්රතිකාර ඒකකයට යා යුතුය.
ජීවිතයට තර්ජනයක් වන දරුණු තුවාල, අධික රුධිර වහනය, දරුවා සිහිසුන් වීම වැනි හදිසි තත්ත්ව සඳහා රෝහල් හදිසි ප්රතිකාර ඒකක වෙත යායුතු අතරම එහිදී අදාල වෛදවරුන් වෙත යොමු කිරීම අනිවාර්යෙන්ම සිදුවේ.
දරුවෙකු යම් විෂ ද්රව්යයක් හෝ අධික ලෙස ඖෂධ පානය කළ විට විෂවේදීන් (Toxicologist) ගේ උපදෙස් ලබා ගැනීම අත්යවශ්ය වේ.
දරුවාගේ උපතින්ම ඇති සංකීර්ණ ආබාධ හෝ ශල්යකර්ම අවශ්ය වන ඇපෙන්ඩිසයිටිස් වැනි උදර වේදනා වැනි තත්ත්වයන් සඳහා ළමා ශල්ය වෛද්යවරයෙකු (Pediatric Surgeon) හමුවිය යුතුය. සංකීර්ණ අස්ථි බිඳීම්, උපතින්ම ඇති පාදවල ගැටලු (Clubfoot) හෝ කොඳු ඇට පෙළේ විකෘතිතා (Scoliosis) වැනි ගැටලුවලදී ළමා අස්ථි රෝග විශේෂඥවරයෙකු (Pediatric Orthopedic Surgeon) වෙත යා යුතුය.
- ගැටලුවේ කාලසීමාව සහ තත්ත්වය කෙසේද?
කෙටි කාලීන, දින කිහිපයක් පවතින උණක් හෝ සෙම්ප්රතිශ්යාවක් නම්, ළමා රෝග විශේෂඥවරයා ප්රමාණවත්ය. නමුත් මාස ගණනක් පවතින කැස්ස, නිතර ඇතිවන දැඩි හිසරදය හෝ සමේ කැසීම වැනි නිදන්ගත හෝ නිතර ඇතිවන රෝග ලක්ෂණ ඇත්නම්, අදාළ විශේෂඥයෙකු (අසාත්මිකතා, ස්නායු) වෙත යාම සුදුසුය. - ගැටලුව බලපා ඇත්තේ කුමන ඉන්ද්රිය පද්ධතියටද?
දරුවාගේ ප්රධාන රෝග ලක්ෂණය කුමක්දැයි හඳුනා ගන්න. එය චර්ම රෝගයක්ද? නැතිනම් මානසික සංවර්ධනයට පමණක්ද? මෙම මූලික හඳුනාගැනීම ඔබට ක්ෂේත්රය තෝරාගැනීමට උපකාරී වේ. - ළමා රෝග විශේෂඥවරයාගේ මතය කුමක්ද?
ඔබේ දරුවාගේ මූලික ළමා රෝග විශේෂඥවරයා යනු ඔබට ලබා ගත හැකි හොඳම සම්පතයි. ඔහු/ඇය ප්රතිකාර කර අසාර්ථක වුවහොත් හෝ රෝග ලක්ෂණ සංකීර්ණ බව පෙනේ නම්, නිවැරදි විශේෂඥවරයා වෙත යොමු කිරීමේ වගකීම ඇත්තේ ඔහු/ඇයටයි. කිසිවිටෙකත් යොමු කිරීමකින් තොරව වෙනත් විශේෂඥයෙකු වෙත නොයන්න.
රෝග ලක්ෂණ සටහන් කරන්න – වෛද්යවරයා හමුවීමට පෙර, රෝග ලක්ෂණ ආරම්භ වූ දිනය, ඒවායේ ස්වභාවය, ඔබ ලබා දුන් ප්රතිකාර සහ දරුවාගේ ප්රතිචාර සටහන් කරගෙන යන්න.
ප්රශ්න ලැයිස්තුවක් සකසන්න – වෛද්යවරයා හමුවීමට පෙර ඔබට ඇති සියලුම ප්රශ්න ලියාගෙන යන්න. කාලය අවම නිසා මෙය ඉතාමත් වැදගත් වේ.
දෙවන මතය (Second Opinion) – රෝග විනිශ්චය හෝ ප්රතිකාර සම්බන්ධයෙන් ඔබට සැකයක් හෝ අසතුටක් ඇත්නම්, දෙවන විශේෂඥවරයෙකුගේ මතයක් ලබා ගැනීම කිසිසේත්ම වරදක් නොවන බව සිහිතබාගන්න
දරුවෙකුගේ සෞඛ්ය ගමනට මඟ පෙන්වීම දෙමාපියන් ලෙස අපට හිමි විශාලතම වගකීමකි. එක් එක් රෝග තත්ත්වයේදී යා යුතු නිවැරදි වෛද්ය ක්ෂේත්රය තෝරා ගැනීම යනු වෛද්යවරයා සමඟ හවුල් වී කටයුතු කිරීමයි. සෑම විටම ඔබේ ළමා රෝග විශේෂඥවරයා සමඟ සමීපව කටයුතු කරන්න. ඔබගේ දැනුවත්භාවය සහ විමසිලිමත් බව තුළින්, ඔබේ දරුවාට ලැබිය යුතු ඉක්මන්ම සහ ගුණාත්මකම සෞඛ්ය සේවාව ලබා ගැනීමට ඔබට හැකිවනු ඇත.
Leave feedback about this