දුවට අවුරුදු තුනයි. එයාට ඕනේ දේම අපි කරන්න ඕනේ… එයාට අවශ්‍ය දේ ලැබෙනකන්ම හරියට කරදර කරනවා. නැත්නම් අඬනවා. මේ දේවල් එක්ක දවසක් පුරා ඔට්ටු වෙද්දි ඇඟටත් මහන්සියි. හිතටත් මහන්සියි. අන්තිමට අම්මාගේ තමයි වැරැද්ද. දරුවා හරියට හදලා නැහැ කියලා තමයි හැමෝම කියන්නේ.
මේ වයස අවුරුදු 3, 4 වය්වල දරුවන් සිටින අම්මලාගේ පැමිණිල්ලක්. දරුවන්ගේ කරදර (Tantrums) කළමනාකරණය කරන්න අම්මා වගේම තාත්තත් ක්‍රියාත්මක වෙන්න ඕනේ කොහොමද කියලා මේ ලිපියෙන් අපි කතා කරමු. පළමුවෙන්ම කියන්න ඕනේ මේ තත්ත්වය අම්මාගේ හෝ තාත්තාගේ වරදක් නිසා ඇති වෙන තත්ත්වයක් නෙවෙයි කියලා. ඒක මේ ලිපිය අවසානයේදී කියවන කාටත් වැටහේවි.
වයස අවුරුදු තුනේදී දරුවන්ගේ කරදර (Tantrums) කියන්නේ ඔවුන්ගේ චිත්තවේගීය වර්ධනයේ ස්වාභාවික කොටසක්. මේ වයසේදී, දරුවන්ට විශාල හැඟීම් දැනුනත් ඒවා වචනවලින් හරිම විදියට ප්‍රකාශ කිරීමට හෝ පාලනය කිරීමට බැහැ. අන්න ඒකේ ප්‍රතිඵලයක් විදියට කෑගැසීම, පොළොවේ පෙරළීම, වැළපීම හෝ තද ගති ඇතිවීම දකින්න පුළුවන්. අන්න ඒ නිසාම මව්පියන් එකිනෙකාට පැමැණිලි කරගන්නේ නැතිව මෙම තත්ත්වයන් ඵලදායීව කළමනාකරණය කරගැනීම තමයි බොහොම වැදගත් වෙන්නේ. මේ වයස් සීමාවේ දරුවන් කරදර කිරීමට හේතු වගේම ඒවා හඳුනාගැනීමත් මෙහිදී බොහෝ සෙයින් වැදගත් වෙනවා.
මහන්සිය, බඩගින්න හෝ අපහසුතාව
දරුවා හොඳින් නිදාගෙන නැතිනම්, බඩගින්නේ සිටී නම් කරදර ඇතිවීමේ වැඩි ප්‍රවණතාවක් ඇත.
තම අවශ්‍යතා ප්‍රකාශ කිරීමට නොහැකි වීම
කලකිරීම් වචනවලින් ප්‍රකාශ කිරීමට නොහැකි වීම.
පාලනය පිළිබඳ හැඟීමක් අවශ්‍ය වීම
ස්වාධීනත්වය වර්ධනය වන විට, සෑම දෙයක්ම තමන්ට අවශ්‍ය පරිදි සිදුවීමට ඔවුන්ට අවශ්‍ය වීම.
අවධානය ලබා ගැනීම
සමහර විට දරුවාගේ අරමුණ වන්නේ කෑගැසීමෙන් වැඩිහිටියන්ගේ අවධානය ලබා ගැනීමයි.
මව්පියන් එක්ව දරුවාගේ කරදර කළමනාකරණය කිරීම
දරුවෙකු කරදරයක් ආරම්භ කරන විට, මව සහ පියා යන දෙදෙනාම එකම ක්‍රමවේදයක් අනුගමනය කළ යුතුය.
- සන්සුන්ව සිටින්න සහ භූමිකාව බෙදාගන්න (Stay Calm and Divide Roles)
දරුවා කෑගසන විට ඔබ දෙදෙනාම කෝප වීමෙන් හෝ කෑ ගැසීමෙන් තත්වය නරක අතට හැරෙනු ඇත. ඔබ දෙදෙනාම සන්සුන්ව සිටීම ආදර්ශයක් සපයයි.
- පියාගේ සහයෝගය
මව දැඩි ලෙස වෙහෙසට පත්ව හෝ කලකිරී සිටී නම්, පියාට භූමිකාව භාර ගත හැකිය. මවට මොහොතකට කාමරයෙන් ඉවත්ව සන්සුන් වීමට ඉඩ දෙන්න. පියාගේ වෙනස් ප්‍රතිචාරය සමහර විට දරුවා ඉක්මනින් සන්සුන් කිරීමට හේතු විය හැකිය.
- නොසැලෙන ලෙස ප්‍රතිචාර දක්වන්න
දරුවාගේ හැසිරීමට ප්‍රතිචාර දක්වන්නේ ඔබ දෙදෙනාගෙන් කවුරුන් වුවත්, ප්‍රතිචාරය සමාන හා ස්ථාවර විය යුතුය.
හැඟීම් පිළිගැනීම සහ වලංගු කිරීම (Acknowledge and Validate)
කරදරය පාලනය කිරීමට උත්සාහ නොකර, පළමුව ඔවුන්ගේ හැඟීම පිළිගන්න.
උදා: “පුතාට/දුවට දැන් ගොඩක් දුකයි කියලා මට තේරෙනවා, මොකද සෙල්ලම් කරන්න බැරි වුණානේ.” මෙයින් දරුවාට දැනෙන්නේ ඔබ ඔවුන්ව තේරුම් ගන්නා බවයි. එය සන්සුන් වීමේ පළමු පියවරයි.
කරදරය නොසලකා හරින්න හෝ අවධානය වෙනතකට යොමු කරන්න (Ignore or Distract)
ස්ථාවර ප්‍රතිපත්තිය
දරුවාගේ ඉල්ලීම් ඉටු කිරීමට කටයුතු නොකරන්න. කරදරය ඔවුන්ට අවශ්‍ය දේ ලබා ගැනීමට මාර්ගයක් නොවන බව ඔවුන් ඉගෙන ගත යුතුය.
පියාට කළ හැකි දේ
දරුවා ආරක්ෂිත නම්, කරදරය නොසලකා හරින්න (සෘජු අවධානයෙන් තොරව අසල රැඳී සිටින්න). පසුව, සන්සුන් වූ විට, වෙනත් ක්‍රියාකාරකමක් (නව සෙල්ලම් බඩුවක්, ගීතයක්) මඟින් අවධානය වෙනතකට යොමු කරන්න.
නීතිවල ස්ථාවරත්වය පවත්වා ගැනීම (Maintain Consistency)
- මෙය දෙමාපියන් දෙදෙනාගේම ප්‍රධාන වගකීමයි. ඔබ ‘නැහැ’ යැයි කීවා නම්, දරුවා කුමන තරම් කරදර කළත්, අනිත් පාර්ශවය ‘ඔව්’ යැයි නොකිය යුතුය.
- දරුවා ඉදිරියේ වාද නොකරන්න. නීතිරීති සහ ප්‍රතිචාර කල්තියා සාකච්ඡා කර එකඟතාවයකට එළඹෙන්න.
කරදර ඇතිවීමෙන් පසු ඒවාට ප්‍රතිචාර දැක්වීමට වඩා, ඒවා වළක්වා ගැනීමට උත්සාහ කිරීම වඩාත් පහසුය.
A. පාලනය පිළිබඳ හැඟීමක් සහ සහයෝගීතාව ලබා දීම
සරල තේරීම් දෙන්න – දරුවාට තේරීම් කිරීමට අවස්ථාව ලබා දීමෙන් පාලනය පිළිබඳ හැඟීමක් ඇති වේ. (උදා: “කොළ පාට කෝප්පයද, නිල් පාට කෝප්පයද?”)
පියා සහ මව එකට වැඩ කිරීම – නිවසේ වැඩවලට දරුවා සම්බන්ධ කරගන්න. (උදා: ඇඳුම් නැවීම, එළවළු සේදීම) මෙය ධනාත්මක අවධානයක් ලබා දෙන අතර කලකිරීම අඩු කරයි.
B. සන්නිවේදනය සහ පුහුණුව
හැඟීම් වචන උගන්වන්න – සන්සුන් අවස්ථාවලදී ‘කෝපය’, ‘දුක’ වැනි වචන උගන්වන්න. දරුවා හැඟීම් වචනවලින් ප්‍රකාශ කළ විට ප්‍රශංසා කරන්න.
කලින් දැනුම් දෙන්න (Give Warnings) – ක්‍රියාකාරකම් මාරු කිරීමට පෙර දරුවාට කාලය ලබා දෙන්න. උදා: “මිනිත්තු දෙකකින් අපි සෙල්ලම් කරන එක නවත්තනවා.”
C. ධනාත්මක අවධානය සහ ප්‍රශංසා (Positive Attention and Praise)
දෙදෙනාම අවධානය දෙන්න – දරුවා කරදර නොකරන විට ඔහුට/ඇයට ප්‍රශංසා කරන්න, සෙල්ලම් කරන්න, ආදරය පෙන්වන්න. හොඳ හැසිරීමට වැඩි අවධානයක් ලබා දීමෙන් නරක හැසිරීම අඩු කළ හැකියි.
උදා: ඔයා මේ සෙල්ලම් බඩු ඔක්කොම ලස්සනට අයින් කළා. හරිම හොඳයි
දරුවාගේ කරදර කළමනාකරණය කිරීමේදී පියාගේ දායකත්වය අත්‍යවශ්‍ය වන්නේ:
- දරුවාගේ කරදර මවට දැඩි ලෙස බලපාන විට, පියාට එම වගකීම තාවකාලිකව භාරගෙන මවට විවේක ගැනීමට ඉඩ දිය හැකිය.
- වෙනස් හඬක් සහ ප්‍රතිචාරයක් එනම් සමහර දරුවන් මවට වඩා පියාගේ ස්ථාවර හඬට හෝ හැසිරීමට ඉක්මනින් ප්‍රතිචාර දක්වයි.
- මවට මානසික සහයෝගය ලබා දීම, දරුවාගේ හැසිරීම සාමාන්‍ය බවත්, එය මවගේ වරදක් නොවන බවත් තහවුරු කිරීම.
වයස අවුරුදු තුන හතර යනු දරුවාගේ සහ දෙමාපියන්ගේ ඉවසීම පරීක්ෂා කරන කාලයකි. ඉවසීම සහ ස්ථාවරත්වය පවත්වාගෙන යෑමෙන්, ඔබ දෙදෙනාටම දරුවාට හැඟීම් කළමනාකරණය කිරීමට අවශ්‍ය කුසලතා ඉගැන්විය හැකියි. ඔබ දෙදෙනා අතර ගැටුම් ඇති නොකර ගනිමින් මේ තත්ත්වය විසඳා ගැනීම වඩාත් වැදගත් බව මව පියා දෙදෙනාම සිහි තබා ගත යුතුය.
දැනුවත් කිරීම
ක්‍රිෂාන්ති ගංගා කුමාරිහාමි මහත්මිය
සූතිකා පුහුණු හෙද නිළධාරිනි
නවජ සූති දැඩි සත්කාර ඒකකය
පළාත් මහ රෝහල, කුරුණෑගල
Leave feedback about this