ඉඟුරු (Zingiber officinale) යනු ලොව පුරා මුළුතැන්ගෙයි සහ ඖෂධීය කටයුතු සඳහා භාවිත වන අතිශයින්ම වටිනා බෝගයකි. එහි ඇති සුවිශේෂී රසය සහ සුවඳ නිසා ආහාරවලට අපූරු බවක් එක් කරනවා සේම ශරීරයට ගුණදායක ගුණාංග රැසක් ද පවතියි. වෙළෙඳපොළෙන් ඉඟුරු මිලදී ගැනීමට වඩා ඔබේම ගෙවත්තෙන් හෝ කුඩා ඉඩකඩක වගා කරගත් නැවුම්, කාබනික ඉඟුරු අස්වැන්නක් ලබාගැනීමට හැකිවීම සැබවින්ම සතුටට කරුණකි.
ශ්රී ලංකාව වැනි නිවර්තන සහ උපනිවර්තන දේශගුණික තත්ත්වයන් සහිත රටවල ඉඟුරු වගාව ඉතා සාර්ථකව කළ හැකිය. මේ සඳහා ඔබට විශාල වගාබිමක් අවශ්ය නැත. නිවසේ ගෙවත්තේ කුඩා ඉඩක්, බඳුනක් හෝ මල්ලක් පවා මේ සඳහා ප්රමාණවත් වේ.
ඉඟුරු වගාව ආරම්භ කිරීම සඳහා අවශ්ය වන්නේ ඉඟුරු අලය නැතහොත් රයිසෝමය (Rhizome) යි.
- හොඳ තත්ත්වයේ තද සහ පුෂ්ටිමත් ඉඟුරු කැබලි තෝරාගන්න. හැකි නම්, රසායනික ද්රව්යවලින් තොර කාබනික ඉඟුරු කැබලි භාවිත කිරීම වඩාත් සුදුසුය. හොඳින් වැඩුණු අස්වැන්නක් ලබා ගැනීමට නම් එම කැබැල්ලේ කුඩා රිකිලි හටගන්නා ස්ථාන, එනම් ඇස් හෝ අංකුර කිහිපයක් තිබීම අත්යවශ්යයි.
- ඔබ තෝරාගත් ඉඟුරු කැබලි, එක් එක් කැබැල්ලේ අවම වශයෙන් ඇස් දෙකක් හෝ තුනක් සහිත කුඩා කොටස් වලට කපා ගන්න. කපන ලද කොටස්වලින් රෝග ඇතුළු වීම වැළැක්වීම සඳහා ඒවා සෘජු හිරු එළියට නිරාවරණය නොවන සෙවන සහිත ස්ථානයක දිනක් හෝ දෙකක් තබා කැපූ තුවාල වේළී කැලස් (Callus) තට්ටුවක් ඇතිවීමට ඉඩ හරින්න.
- සමහර අවස්ථාවල වෙළෙඳසැල්වලින් ගත් ඉඟුරු පැලවීම වැළැක්වීමට රසායනික ප්රතිකාර කර තිබිය හැකිය. මෙවැනි ඉඟුරු ඇත්නම්, පැලවීමේ හැකියාව වැඩි කර ගැනීම සඳහා පැය කිහිපයක් ජලයේ පොඟවා තැබීම සුදුසුය.
ඉඟුරු ශාකය නිවර්තන කලාපයට ආවේණික වන බැවින්, උණුසුම සහ තෙතමනය එහි වර්ධනයට අත්යවශ්ය වේ. ඉඟුරු, සෘජු හිරු එළියට වඩා අර්ධ සෙවනට ප්රිය කරයි. දවසේ තද හිරු එළියෙන් ආරක්ෂා කළ යුතු අතර පෙරවරුවේ හෝ පස්වරුවේ මෘදු හිරු එළිය පමණක් ලැබෙන ස්ථානයක් තෝරා ගන්න. ගස් යට, පොල් වගාවන් අතර හෝ වෙනත් උස පැළවල සෙවණේ වගා කිරීම ශ්රී ලංකාවේදී සාර්ථකය.
ඉඟුරු අල (රයිසෝම) වර්ධනය වන්නේ පොළව යට බැවින්, හොඳින් වාතනය වන සහ ජලය හොඳින් බැස යන පසක් අත්යවශ්ය වේ. ජලය රැඳී සිටීමෙන් රයිසෝම කුණු වී යාමට ඉඩ ඇත.
සාරවත්, කාබනික ද්රව්ය බහුල පසක් හෝ කොම්පෝස්ට් පොහොර, කොහුබත් සහ වැලි (හෝ හොඳින් දිරා ගිය දහයියා) මිශ්රණයක් භාවිත කරන්න. පස තරමක් අම්ල ස්වභාවයක් (pH අගය 6.0 – 6.5 පමණ) ගැනීම වඩාත් සුදුසුය. පාත්ති සකස් කිරීමේදී හෝ බඳුන්වල වගා කිරීමේදී හොඳින් දිරාගිය ගොම පොහොර, කොම්පෝස්ට් හෝ කොළ පොහොර (ග්ලිරිසීඩියා කොළ) පසට එක් කරන්න.
කුඩා ගෙවත්තක් හෝ සීමිත ඉඩක් ඇත්නම් විශාල ප්ලාස්ටික් බඳුන්, සිමෙන්ති බේසම්, වගා මලු (Grow Bags), හෝ ටයර් වැනි දේ භාවිත කරන්න. බඳුනක් අවම වශයෙන් අඟල් 12ක් (සෙන්ටිමීටර 30ක්) ගැඹුරු විය යුතු අතර, ජලවහන සිදුරු තිබිය යුතුය. බඳුනක සිටුවන්නේ එක් ඉඟුරු කැබැල්ලක් පමණක් නම්, අස්වැන්න සඳහා ප්රමාණවත් ඉඩක් ලැබේ.
වගා බිමේදී, පස් කට්ටි හොඳින් පොඩිකර, සෙන්ටිමීටර 30ක් පමණ ගැඹුරට සකස් කරගත් පාත්තිවල ඉඟුරු සිටුවන්න. පාත්ති අතර ජලය බැසයාමට අවශ්ය කාණු සකස් කළ යුතුය.
ශ්රී ලංකාවේ තෙත් කලාපයේ මාර්තු, අප්රේල් (යල කන්නය) සහ වියළි කලාපයේ සැප්තැම්බර්, ඔක්තෝබර් (මහ කන්නය) සිටුවීමට වඩාත් සුදුසු කාලය වේ. සකස් කරගත් පසෙහි, ඉඟුරු කැබැල්ලේ ඇති ඇස ඉහළට සිටින සේ, සෙන්ටිමීටර 5ක් පමණ ගැඹුරට සිටුවන්න. බිම් වගාවේදී කැබලි අතර අඟල් 8 – 12 (සෙන්ටිමීටර 20 – 30) පමණ පරතරයක් තැබිය යුතුය.
ඉඟුරු සාර්ථකව වගා කිරීම සඳහා නිසි නඩත්තුව අත්යවශ්ය වන අතරම ඉඟුරු ශාකයට නිරන්තරයෙන් තෙතමනය අවශ්ය වේ. පස වියළී යාමට පෙර, නිතර ජලය සැපයිය යුතු නමුත්, පස දියාරු නොවිය යුතුය. ජලය බැස යාම හොඳින් සිදුවිය යුතුමයි. අධික ලෙස ජලය දැමීමෙන් රයිසෝම කුණු වීමේ අවදානමක් පවතින නිසා ඒ පිළිබදව සැලකිලිමත් විය යුතුය.
ඉඟුරු පොහොර වැඩි වශයෙන් අවශ්ය බෝගයක් ලෙස හැඳින්වේ. රසායනික පොහොරවලට වඩා කාබනික පොහොර ඉඟුරු වගාවට ඉතා යෝග්ය වේ. පැළවීමෙන් පසු මාස 3කට වරක් කොම්පෝස්ට්, වියළි ගොම හෝ දියර කාබනික පොහොර යෙදීමෙන් හොඳ අස්වැන්නක් ලබාගත හැකිය. රයිසෝම හොඳින් බෙදීම සඳහා නයිට්රජන් (N) සහ පොටෑසියම් (K) වැඩිපුර අවශ්ය වන අතර, පොස්පරස් (P) ද අවශ්ය වේ. සිටුවීමෙන් දින 120 – 135 අතර කාලය නයිට්රජන් වැඩිපුර අවශ්ය වන කාලයයි.
සිටුවීමෙන් පසු, පස මත පිදුරු, වියළි කොළ හෝ දහයියා වැනි කාබනික ද්රව්යවලින් වසුනක් යෙදීම අත්යවශ්ය වේ. වසුන මගින් පසේ තෙතමනය ආරක්ෂා කිරීම, වල් පැළෑටි වර්ධනය පාලනය කිරීම සහ පස සිසිල්ව තබා ගැනීම සිදු කරයි. ඉඟුරු රයිසෝම වර්ධනය වන්නේ පස මතුපිටට ආසන්නවය. අල හිරු එළියට නිරාවරණය වීම වැළැක්වීමට සහ අල වැඩීම දිරිමත් කිරීමට, පැළය වටා ක්රමයෙන් පස් දැමීම (වගා කාලය තුළ 5 – 6 වතාවක්) කළ යුතුය.
ඉඟුරු වගාවේදී පළිබෝධ සහ රෝග පාලනය ගැන සැලකිලිමත් වීමේදී ඉඟුරු ශාකයට ප්රධාන වශයෙන් බලපාන රෝගය වන්නේ රයිසෝම කුණු වීම (Rhizome Rot) යි. එයට හේතුව ප්රධාන වශයෙන්ම අධික තෙතමනය සහ ජලවහනය දුර්වල වීමයි. රෝගය වැළැක්වීමට හොඳ ජලවහනයක් සහ නිසි පොහොර යෙදීම වැදගත්ය. කෘමීන්ගෙන් එතරම් හානියක් සිදු නොවේ.
ඉඟුරු අස්වැන්න නෙළා ගත යුතු කාලය තීරණය වන්නේ එය අවසාන වශයෙන් භාවිත කිරීමට අපේක්ෂා කරන ආකාරය අනුවයි.
- ආහාරයට ගැනීම හෝ නැවුම් ඉඟුරු ලෙස යොදා ගැනීම සඳහා මාස 4ක් හෝ 5ක් පමණ ගත වූ විට අස්වැන්න නෙළාගත හැකිය. මෙම ඉඟුරු තරුණ, මෘදු ගතියෙන් යුතු වේ.
- වියළි ඉඟුරු, ඉඟුරු තෙල් හෝ දිගු කාලීන ගබඩා කිරීම සඳහා මාස 8 – 10ක් පමණ කාලයකට පසුව අස්වනු නෙළීම වඩාත් සුදුසුය.
- ඉඟුරු පැළය මේරූ විට, එහි පත්ර කහ පැහැයට හැරී වියළී යාමට පටන් ගනී. මෙය අස්වනු නෙළීමට සුදුසුම කාලයයි.
- කොළ සහ කඳ කොටස් කපා ඉවත් කර, පස් ගොඩැල්ල බුරුල් කර, ඉතා ප්රවේශමෙන් රයිසෝම හාරා ඉඟුරු අලවලට හානි නොවන පරිදි ඉවත් කරන්න.
ඉඟුරු වගාව යනු එදිනෙදා මුළුතැන්ගෙයි අවශ්යතා සපුරා ගැනීමටත්, සෞඛ්ය සම්පන්න කාබනික ආහාර වේලකට හුරු වීමටත් හොඳම ක්රමයකි. ඔබට නිවර්තන කලාපයේ ජීවත් වීමේ වාසිය උපරිමයෙන් ලබාගෙන, ඉහත සඳහන් කළ සරල පියවරයන් ඔස්සේ ඔබේම ගෙවත්තේ හෝ කුඩා ඉඩකඩේ නැවුම්, සුවඳවත් ඉඟුරු පැලයක් සාර්ථකව වවා ගත හැකිය. එය ඔබේ ගෙවත්තට අලංකාරයක් සේම, ඔබේ සෞඛ්යයට ද විශාල වාසියක් ගෙන දෙනු ඇත.
Leave feedback about this