අපගේ දෛනික ජීවිතය තුළ භාණ්ඩ සහ සේවාවන් මිලදී ගැනීම අත්‍යවශ්‍ය කාර්යයකි. එසේ මිලදී ගැනීමේදී පාරිභෝගිකයන්ට ඇතැම් අයිතිවාසිකම් සහ විශේෂ ආරක්ෂාවන් හිමි වේ. නමුත් බොහෝ පාරිභෝගිකයින් තම අයිතිවාසිකම් පිළිබඳව දැනුවත් නොවන බැවින් ඔවුන් බොහෝ අවස්ථාවල නොයෙක් වංචා සහ අසාධාරණ ව්‍යාපාර ක්‍රියාවලියන්ට හසු වේ.
එනම් පාරිභෝගිකයා සහ ව්‍යාපාරිකයා අතර ඇති නීත්‍යානුකූල සබඳතාවය පිළිබඳව සැලසුම් කරන නීති සහ රෙගුලාසි වේ. ශ්‍රී ලංකාවේ පාරිභෝගික අධිකාරිය (Consumer Affairs Authority – CAA) මෙම නීති ක්‍රියාත්මක කරන ප්‍රධාන ආයතනය වේ.
ශ්‍රී ලංකාවේ 2003 අංක 09 වන පාරිභෝගික කටයුතු අධිකාරි පනත මගින් පාරිභෝගික අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කරයි. මෙය අනුව පාරිභෝගිකයන්ට පහත අයිතිවාසිකම් හිමි වේ:
- ආරක්ෂාවට හිමි අයිතිය
පාරිභෝගිකයන්ට අවාසි සහිත, විෂබීජ සහිත, හානිකර හෝ වැරදි ලෙස ලේබල් කරන ලද භාණ්ඩ හා සේවාවන්වලින් ආරක්ෂාව ලැබිය යුතුය. භාණ්ඩ හෝ ආහාර සඳහා නිවැරදි නිෂ්පාදන දිනය සහ කල් ඉකුත් දිනය පෙන්වා තිබිය යුතුය.
උදාහරණ ලෙස ලබාදෙන ආහාරවල අමුද්‍රව්‍ය සහ රසායනික ද්‍රව්‍ය ප්‍රමාණයන් නිවැරදිව පෙන්වා නොමැති නම් එය පාරිභෝගික අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනයකි.
- තොරතුරු ලබා ගැනීමේ අයිතිය
පාරිභෝගිකයන්ට භාණ්ඩ හා සේවාවන් පිළිබඳ නිවැරදි තොරතුරු ලබා ගැනීමට හැකියාව තිබිය යුතුය. භාණ්ඩයක මිල, බර, පරිමාව, නිෂ්පාදන වගකීම, හා නිෂ්පාදකයන් පිළිබඳ නිවැරදි තොරතුරු ලබාදිය යුතුය.
උදාහරණ ලෙස මුල්‍ය සේවා, රක්ෂණය, හා ණය පහසුකම් ලබාදෙන ආයතන සෑම විටම සියලුම කොන්දේසි පාරිභෝගිකයන්ට පැහැදිලිව පැවසිය යුතුය.
- තෝරා ගැනීමේ අයිතිය
පාරිභෝගිකයන්ට තම අවශ්‍යතා සඳහා වඩාත් ගැලපෙන භාණ්ඩ හෝ සේවාව තෝරා ගැනීමට අවස්ථාවක් තිබිය යුතුය.
උදාහරණ ලෙස දුරකථන සේවා සපයන ආයතනයක් පාරිභෝගිකයන්ට එකම සේවා සැලසුමක් පමණක් ලබාදීම නීතිවිරෝධී ක්‍රියාවක් විය හැක.
- වංචා සහ අසාධාරණ වෙළඳපළ ක්‍රියාවලියන්ගෙන් ආරක්ෂාව
ව්‍යාපාර, රැවටිලිකාර විකුණුම් ක්‍රම සහ ව්‍යාජ වෙළඳ දැන්වීම්වලින් ප්‍රචාරණ කටයුතුවල යෙදීමෙන් වැළකිය යුතුය. ප්‍රදර්ශනය කර ඇති මිලට වඩා වැඩි මුදලක් අය කිරීම නීති විරෝධී ය.
උදාහරණ ලෙස එක් ආයතනයක් දැන්වීමකදී 100% මුදල් ආපසු යැයි සඳහන් කළහොත්, එය ආපසු ලබාදිය යුතුය.
- ගැටළු පිළිබඳව පැමිණිලි කිරීමේ අයිතිය
අවිනිශ්චිත හෝ ගුණාත්මක නොවන භාණ්ඩ හෝ සේවාවන් ගැන පාරිභෝගික අධිකාරිය (CAA) හෝ අදාළ ආයතනයට ්‍දැනුම්දිය හැක.
උදාහරණයක් ලෙස කල් ඉකුත් වූ භාණ්ඩයක් මිලදී ගැනීමට සිදු වූ පාරිභෝගිකයාට එය ව්‍යාපාරයට ආපසු ලබාදීමට හෝ පාරිභෝගික අධිකාරියට හෝ පැමැණිලි කිරීමට හැකියාව ඇත.
- නීතිවිරෝධී වෙළඳපොළ ක්‍රියාවලියන්
පාරිභෝගික අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය කරන නීතිවිරෝධී ක්‍රියාවන් පහත පරිදි වේ.
- අසත්‍ය දැන්වීම් සහ වංචා – භාණ්ඩයක් හෝ සේවාවක් පිළිබඳ අසත්‍ය ප්‍රචාර කිරීම
- මිල වැඩි කිරීම – අවශ්‍ය භාණ්ඩවල මිල අසමාන ලෙස වැඩි කිරීම
- දෝෂ සහිත භාණ්ඩ විකිණීම – නඩත්තු කළ නොහැකි හෝ ක්‍රියා නොකරන භාණ්ඩ විකිණීම
- කල් ඉකුත් වූ භාණ්ඩ විකිණීම – පාරිභෝගික ආරක්ෂාවට අපයෝජන වන පරිදි දෝෂ සහිත භාණ්ඩ විකිණීම.
පාරිභෝගික අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය වී නම් පහත ආයතන හරහා නිසි සහාය ලබාගත හැක.
පාරිභෝගික කටයුතු අධිකාරිය (CAA) – ඔබගේ පාරිභෝගික පැමිණිලි 1977 දුරකතන අංකයට හෝ පහත ලිපිනයට යොමු කරන්න.
අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්, පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරිය, අංක 27, වොක්ෂෝල් වීදිය, කොළඹ 02 ලිපිනයට යොමු කරන්න.
පාරිභෝගික අධිකාරියට පැමිණිලි කිරීමේදී භාණ්ඩයේ බිල්පතක් හෝ ඇණවුම් සටහනක් තිබිය යුතුය.
පාරිභෝගිකයා වන ඔබ, තම අයිතිවාසිකම් පිළිබඳව දැනුවත් වීම අවශ්‍ය හා වැදගත් කාර්යයකි. නිවැරදි තොරතුරු සහ ආරක්ෂාවක් නොමැති නම් පාරිභෝගිකයින් අසාධාරණයට ලක් විය හැකිය. එබැවින් පාරිභෝගික අයිතිවාසිකම් සම්බන්ධයෙන් නීති දැනගෙන අවශ්‍ය අවස්ථාවන්හිදී ප්‍රතිචාර දක්වීම සහ නිසි ආයතන වෙත පැමිණිලි කිරීම පාරිභෝගික අපගේ වගකීමකි.
Leave feedback about this