අප බොහෝ විට රසායන විද්‍යාගාරයකට පමණක් සීමා යැයි සිතන pH අගය (Potential of Hydrogen), අපේ දෛනික ජීවිතයේ තීරණාත්මක කාර්යභාරයක් ඉටු කරන විද්‍යාත්මක සංකල්පයක්. සරලවම කිවහොත් pH අගය කියන්නේ ද්‍රාවණයක් ආම්ලිකද, භෂ්මිකද (ක්ෂාරීයද) නැතහොත් උදාසීනද යන්න තීරණය කිරීමට භාවිත කරන මිනුම. මෙම මූලික දැනුම ආහාර පිසීමේදී, දරුවාගේ සම රැක ගැනීමේදී, සහ ගෙවත්තේ භෝග වගාවේදීත් ඉතාම වැදගත් වෙනවා.
pH සංකල්පය ලෝකයට හඳුන්වා දුන්නේ 1909 දී. ඒ ඩෙන්මාර්ක ජාතික රසායන විද්‍යාඥ සෝරන් පීඩර් ලෝරිට්ස් සෝරන්සන් (Soren Peder Lauritz Sørensen) විසින්.
pH පරිමාණය 0 සිට 14 දක්වා වේ.
| pH පරාසය | ස්වභාවය | නිවෙස් ආශ්‍රිත උදාහරණ |
| 0 සිට 7 දක්වා | ආම්ලික (Acidic) | ලෙමන් යුෂ, විනාකිරි, තක්කාලි, කෝලා |
| 7 (නිශ්චිතව) | උදාසීන (Neutral) | පිරිසිදු ජලය |
| 7 සිට 14 දක්වා | භාෂ්මික/ක්ෂාරීය (Alkaline) | සබන්, බේකිං සෝඩා (අප්පං සෝඩා), ඇමෝනියා |
ආහාර සුරක්ෂිතතාවය, ගුණාත්මකභාවය සහ කල් තබාගැනීම තීරණය කිරීමේදී pH අගය අවබෝධ කර ගැනීම අත්‍යවශ්‍ය වේ.
- ක්ෂුද්‍ර ජීවීන්ට අකමැති පරිසරය
රෝගකාරක බැක්ටීරියා බොහොමයක් (විශේෂයෙන්ම ක්ලොස්ට්‍රිඩියම් බොටුලිනම් වැනි විෂ ඇති කරන බැක්ටීරියා) වර්ධනය වන්නේ උදාසීන pH අගයට ආසන්න පරිසරවලයි.
- ආම්ලිකතාවය කල් තබා ගනී
pH අගය 4.6 ට වඩා අඩු වූ විට (එනම්, වැඩි ආම්ලිකතාවයක් ඇති විට), බොහෝ භයානක බැක්ටීරියා වර්ධනය වීම වළක්වයි. එම නිසා, අච්චාරු දැමීම සහ ජෑම් සෑදීම වැනි ආහාර කල් තබා ගැනීමේ ප්‍රධාන ක්‍රම සඳහා විනාකිරි හෝ ලෙමන් යුෂ (ආම්ල) යොදා ගන්නේ ඒවායේ ආයු කාලය වැඩි දියුණු කිරීමටයි.
- රසය
පහළ pH අගයක් (වැඩි ආම්ලිකතාවය) යෝගට්, චීස්, දෙහි වැනි ආහාරවලට ඇඹුල්, ප්‍රබෝධමත් රසයක් ලබා දෙයි.
- වයනය
pH මට්ටම වෙනස් වීම මස් හෝ කිරි නිෂ්පාදන වැනි ප්‍රෝටීන් සහිත ආහාරවල ව්‍යුහය වෙනස් කර, ඒවායේ අවසාන වයනයට බලපායි. කිරිවලට විනාකිරි දැමූ විට කැටි ගැසීම එයට උදාහරණයකි.
නිවසේදී ටින් කිරීමේදී හෝ පැකට් කිරීමේදී, අඩු pH (ආම්ලික) සහිත ආහාරවලට ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් විනාශ කිරීමට සාපේක්ෂව අඩු තාපයක් (Low Heat) අවශ්‍ය වේ. එහෙත්, මස් වැනි උදාසීන ආහාරවලට ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් විනාශ කිරීමට වැඩි සහ දැඩි තාප පිරියම් කිරීමක් අවශ්‍ය වේ.
දෛනික ජීවිතයේ pH අගයෙහි වැදගත්කම ගැන දැනුවත්ද?
pH අගය අපේ ගෘහස්ථ සහ පාරිසරික පද්ධතිවල සමබරතාවය සඳහා ඉතා තීරණාත්මක ය.
| ක්ෂේත්‍රය | pH අගය වැදගත්කම | නිවැරදි පරාසය |
| මිනිස් සෞඛ්‍ය | රුධිරයේ pH අගය 7.35 – 7.45 අතර පවත්වා ගැනීම ජීවිතය සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වේ. මෙම සුළු වෙනස් වීමක් පවා රෝගී තත්ත්වයන්ට හේතු විය හැකිය. | 7.35–7.45 |
| සමේ රැකවරණය | දරුවන්ගේ සමේ pH අගය තරමක් ආම්ලික (සාමාන්‍යයෙන් 4.7 – 5.7 අතර) විය යුතු අතර එය ක්ෂුද්‍ර ජීවී ආසාදනවලින් ආරක්ෂා කරයි. වැරදි සබන් හෝ ෂැම්පු භාවිතය සමේ pH අගය වෙනස් කර සම වියළීමට හෝ කැසීමට හේතු විය හැක. | 4.7–5.7 |
| කෘෂිකර්මය (ගෙවත්ත) | පසෙහි pH අගය ශාක වර්ධනය, පෝෂක අවශෝෂණය සහ නිසි පෝෂණය සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වේ. බොහෝ ශාකවලට 6.0 – 7.0 අතර උදාසීන pH අගයක් අවශ්‍ය වේ. | 6.0–7.0 |
| ජල කළමනාකරණය | ජලයේ pH අගය ජලජ ජීවීන්ගේ පැවැත්ම සහ ජල ගුණාත්මකභාවය තීරණය කරයි. | 6.5–8.5 |
නිවසේදී ඔබටත් කළ හැකි pH මනින ක්‍රම මොනවාද?
- pH දර්ශක පත්‍රිකා (pH Test Strips)
ද්‍රාවණයට දැමූ විට වර්ණ වෙනස්වීම මගින් pH අගය දළ වශයෙන් තීරණය කරන අතරම මෙය නිවසේදී පහසුවෙන් භාවිත කළ හැකි ක්‍රමයිකි.
- ඩිජිටල් pH මීටර (Digital pH Meter)
විද්‍යාගාර, කර්මාන්ත සහ සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රවල ඉතා නිවැරදි මිනුම් ලබා දෙන, අද බහුලවම භාවිත වන උපකරණයකි.
pH අගය පිළිබඳ අවබෝධයක් ලබා ගැනීමෙන්, මවුපියන් ලෙස අපට නිවසේ ආහාර සහ සෞඛ්‍යාරක්ෂක නිෂ්පාදන භාවිතය පිළිබඳව වඩාත් දැනුවත් තීරණ ගැනීමටත්, එමගින් පවුලේ ආරක්ෂාව සහ පෝෂණය සහතික කිරීමටත් හැකියාව ලැබේ.
සටහන
උදානි ජයසේන
Leave feedback about this