මුදල් කළමනාකරණය යනු වැඩිහිටි ජීවිතයේදී සාර්ථක වීමට අත්‍යවශ්‍ය මූලික කුසලතාවයකි. එහෙත්, මෙම වැදගත් පාඩම බොහෝ විට පාසල් විෂය මාලාවෙන් මග හැරේ. එබැවින්, දරුවන්ට මුදල් ඉපයීම, වියදම් කිරීම සහ විශේෂයෙන්ම ඉතිරි කිරීම ගැන කියා දීමේ වගකීම දෙමාපියන් සතු වේ. කුඩා කල සිටම ඉතිරි කිරීමේ පුරුද්ද ඇති කිරීමෙන් ඔවුන්ට මූල්‍ය ස්වාධීනත්වය කරා යන ගමනට අවශ්‍ය ශක්තිමත් පදනම සකස් කළ හැකිය. දරුවන්ට ඉතිරි කරන්නට කියා දිය හැකි ඵලදායී ක්‍රමවේදයන් සහ උපදෙස් කිහියක් පිළිබඳව අපි සාකච්ඡා කරමු.
දරුවන්ට ඉතිරි කිරීමට කියා දීමට පෙර, මුදල් යනු කුමක්ද, එය ලැබෙන්නේ කොහෙන්ද සහ එය උපයා ගැනීමට වෙහෙස විය යුතු ආකාරය ඔවුන් තේරුම් ගත යුතුය.
- මුදල් උපයන ආකාරය පැහැදිලි කරන්න
ඔබ රැකියාවට ගොස් මුදල් උපයන්නේ කෙසේද යන්න ඔවුන්ට සරලව තේරුම් කර දෙන්න. මුදල් නිකම්ම ලැබෙන්නේ නැති බවත්, එය ශ්‍රමයේ ප්‍රතිඵලයක් බවත් පෙන්වා දෙන්න.
- ගනුදෙනුවලට සම්බන්ධ කර ගන්න
සුපිරි වෙළඳසැල්වල මිල ගණන් සංසන්දනය කිරීමේදී හෝ බිල්පත් ගෙවීමේදී දරුවන් සම්බන්ධ කර ගන්න. එවිට, භාණ්ඩ හා සේවා සඳහා සැබෑ මුදලක් වැය වන බව ඔවුන්ට පෙනෙනු ඇත.
- අවශ්‍යතා සහ කැමැත්ත අතර වෙනස
දරුවන් සමඟ කතා කර, අවශ්‍යතා (ආහාර, ඇඳුම්, නිවාස) සහ කැමැත්ත (ක්‍රීඩා බඩු, අනවශ්‍ය දේවල්) අතර ඇති වෙනස පහදා දෙන්න. ඉතිරි කිරීම යනු, කැමැති දේ වෙනුවට අවශ්‍යතා සඳහා මුල් තැන දීම බව ඔවුන්ට වටහා දෙන්න.
ඉලක්කයක් නොමැතිව ඉතිරි කිරීම දරුවන්ට කම්මැලි විය හැකිය. ඉලක්කයක් තිබීමෙන් ඔවුන්ට අභිප්‍රේරණයක් ලැබේ.
- ඉතිරි කිරීමේ ඉලක්ක තබා ගන්න
ඔවුන්ට අවශ්‍ය විශේෂ සෙල්ලම් බඩුවක්, පොතක් හෝ ක්‍රීඩාවක් වැනි යමක් තෝරා ගැනීමට දරුවාට ඉඩ දෙන්න. ඉන්පසු, එම දේ මිලදී ගැනීමට අවශ්‍ය මුදල ගණනය කර, එය ඉතිරි කිරීමට ගතවන කාලය තක්සේරු කරන්න.
- ඇතුළත පෙනෙන භාජන භාවිතා කරන්න
ඉතිරි කිරීමට, වියදම් කිරීමට සහ අවශ්‍ය වෙනත් ඉලක්ක සඳහා වශයෙන් වෙන් කරන ලද පැහැදිලි වීදුරු භාජන (Saving Jars) හෝ ලියුම් කවර භාවිත කරන්න. දරුවාගේ මුදල් ටිකෙන් ටික වැඩි වන අයුරු දැකීම ඔවුන්ට මහත් සතුටක් ගෙන දෙයි.
- ප්‍රගතිය නිරීක්ෂණය කරන්න
ඔවුන් ඉලක්කය කරා ළඟා වන ආකාරය දැක්වෙන ප්‍රගති සටහනක් හෝ දින දර්ශනයක් සාදන්න. මෙය ඔවුන්ගේ උත්සාහය දිරිමත් කරයි.
දරුවන්ට මුදල් කළමනාකරණය පුහුණු වීමට හොඳම ක්‍රමයක් වන්නේ නිතිපතා දීමනාවක් ලබා දීමයි.
- වෙන් කිරීමේ ක්‍රමය
දීමනාව ලැබුණු පසු, එය කොටස් තුනකට බෙදීමට ඔවුන්ට කියා දෙන්න:
- ඉතිරි කිරීම (Saving) – විශාල ඉලක්ක සඳහා.
- වියදම් කිරීම (Spending) – ක්ෂණික අවශ්‍යතා සඳහා.
- දානය/පුණ්‍ය කටයුතු (Giving) – අනුන්ට උපකාර කිරීමේ වැදගත්කම කියා දීමට.
- වගකීමට බැඳීම
දීමනාව ඔවුන්ගේ වයසට සහ පවුලේ හැකියාවට ගැලපෙන වියදම් සඳහා (කෑම, සෙල්ලම් බඩු) වෙන් කරන්න. එවිට, ඔවුන් මුදල් කළමනාකරණය ගැන වගකීමෙන් සිතීමට පටන් ගනී.
- වැඩට දීමනා
නිවසේ යම් යම් වගකීම් හෝ අමතර වැඩ කටයුතු සඳහා මුදල් ලබා දීමෙන්, ඔවුන් මුදල් උපයන ආකාරය ගැන ද දැනුවත් කළ හැකිය. කෙසේ වෙතත්, සාමාන්‍ය ගෙදර වැඩ කිරීම දීමනාවට සම්බන්ධ නොකිරීමට වග බලා ගන්න.
මුදල් පිළිබඳ දැනුම යනු පොත පතට පමණක් සීමා වූවක් නොවේ. සැබෑ ලෝකයේ අත්දැකීම් වැදගත් වේ.
- ළමා බැංකු ගිණුමක් විවෘත කරන්න
දරුවා වැඩෙන විට, ඔහුට හෝ ඇයට බැංකුවක ළමා ගිණුමක් විවෘත කරන්න. මුදල් බැංකුවේ තැන්පත් කිරීම, පොලිය උපයන ආකාරය සහ බැංකු පද්ධතිය ක්‍රියාත්මක වන ආකාරය ගැන දැනුවත් කරන්න.
- සාප්පු සවාරිය
සාප්පු සවාරි යන විට, මිල අඩු සහ ගුණාත්මක භාණ්ඩ තෝරා ගැනීම ගැන ඔවුන්ට උගන්වන්න. “මේක ගන්නවට වඩා ඔය මුදලත් එකතු කරගෙන ඊළඟ මාසේ අර ලොකු සෙල්ලම් බඩුව ගමුද?” වැනි සංවාද ඇති කරන්න.
- වැරදිවලින් ඉගෙනීමට ඉඩ දෙන්න
දරුවා මුදල් අතින් වැරැද්දක් කළහොත් (ඉක්මනින් මුදල් වියදම් කර පසුව පසුතැවීම), කෝප නොවී එම අත්දැකීම පාඩමක් කර ගැනීමට උදව් කරන්න. වරදක් යනු ඉගෙනීමේ අවස්ථාවක් බව මතක තබා ගන්න.
දරුවන් වැඩිපුරම ඉගෙන ගන්නේ දෙමාපියන්ගේ ක්‍රියාවන් නිරීක්ෂණය කිරීමෙනි. ඔබේ මූල්‍ය පුරුදු ඔවුන්ට ආදර්ශයක් විය යුතුය.
- ඔබ ඉතිරි කරන ආකාරය පෙන්වන්න
ඔබේම ඉතිරි කිරීමේ ඉලක්ක (නිවාඩුවක්, නව මෝටර් රථයක්) ගැන දරුවන් සමඟ කතා කරන්න. ඔබ අයවැයක් සකස් කරන ආකාරය ඔවුන්ට පෙන්වන්න.
- අධික ලෙස වියදම් කිරීමෙන් වළකින්න
අනවශ්‍ය ලෙස ණය ගැනීම හෝ අධික ලෙස මිල අධික දේ මිලදී ගැනීමෙන් වළකින්න. ඔබේ වියදම් පුරුදු ඔවුන්ට නිහඬ පාඩමක් බව මතක තබා ගන්න.
- විවෘත සංවාද
මුදල් පිළිබඳ සංවාද පවුල තුළ විවෘතව තබා ගන්න. මුදල් යනු රහසක් හෝ තහනම් මාතෘකාවක් නොවිය යුතුය.
දරුවන්ට ඉතිරි කරන්නට කියා දීම යනු ඔවුන්ට මුදල් පෙට්ටියක් ලබා දීම පමණක් නොවේ. එය ඉවසීම, කැපවීම, ඉලක්ක තැබීම සහ අනාගතය සැලසුම් කිරීම වැනි ජීවිතයට අත්‍යවශ්‍ය මූලික වටිනාකම් කියා දීමකි. මෙය එක රැයකින් කළ නොහැකි ගමනකි. ඉවසීමෙන්, විවෘත සංවාද තුළින් සහ ඔබම ආදර්ශයක් වෙමින්, ඔබේ දරුවන්ට මූල්‍යමය වශයෙන් ස්ථාවර සහ වගකීම් සහිත වැඩිහිටියන් බවට පත්වීමට අවශ්‍ය මග පෙන්වීම ලබා දිය හැකිය. කුඩා කල සිටම ඇති කරන ලද මෙම පුරුදු, ඔවුන්ගේ මුළු ජීවිත කාලය පුරාම ධනාත්මක බලපෑමක් ඇති කරනු ඇත.
Leave feedback about this